نازل سوخت (Nozzle) و انواع آن
در واقعیت، عملیات سوختگیری در نهایت توسط مشتری انجام میشود و این مشتری است که تعیین میکند چه مقدار سوخت توسط دیسپنسر از مخزن به باک خودرو تحویل داده شود. این فرآیند کنترلی توسط نازل سوخت (Nozzle) انجام میشود. مشتری با استفاده از نازل میتواند به راحتی و دقیق مقدار سوخت تحویلی به باک خودروی خود را تعیین کند. در واقع می‌توان گفت نازل (Nozzle) یک کنترلر برای سیستم توزیع سوخت است که توسط مشتری عمل میکند. در این مقاله ساختار نازل سوخت (Nozzle) و انواع آن بررسی خواهد شد.
همانطور که بالا گفته شد مشتری مقدار سوخت مورد نظر خود را دقیقا از دیسپنسر دریافت میکند. اما به نظر می‌رسد مشتری تمام سوختی را که از پیمانه‌گر در زمان روشن بودن دیسپنسر عبور میکند دریافت نمی‌کند. این قضیه با دقیق بودن سوخت تحویلی به مشتری در تناقض است. جلوتر این تناقض را توجیه خواهیم کرد اما ابتدا نازل را به عنوان یک کنترلر اولیه سیستم توزیع سوخت مطرح می کنیم. به صورت خلاصه نازل با سه تابع کنترلی ابتدایی کار میکند:
- کنترل سوخت تحویلی
- جلوگیری از بیش از حد پر شدن مخزن
- از تخلیه مایع درون شلنگ پس از پایان عملیات سوختگیری جلوگیری میکند.
نازل (Nozzle)
نازل (Nozzle) پمپ بنزین میتواند با استفاده از تجهیزاتی که روی آن نصب میشود عملکردهای کنترلی دیگری نیز داشته باشد. برای مثال نازل میتواند مجهز به مکانیزمی باشد که تا وقتی نازل درون لوله پرکننده باک قرار نگرفته است اجازه عبور سوخت داده نشود. یا بعضی از نازل‌ها به سنسور فشار مجهز می‌شوند که تا زمانی که سیستم سوخت رسان به فشار مناسب نرسیده اجازه عبور سوخت از نازل داده نمی‌شود.
دو مورد آخر تابع‌های کنترلی که در بالا ارائه شده‌اند کاملا اتوماتیک انجام می‌شوند و نیازی به دخالت اپراتور ندارند. زمانی که نازل بسته است سوخت فقط در قسمتهایی از پمپ مکش جریان دارد و شیر خروجی نازل است که جریان سوخت را در کل سیستم انتقال سوخت بر قرار میکند. این شیر مقدار دبی سوخت خارج شده از نازل را نیز باید تنظیم کند. بنابراین باید بازه‌ی باز شدن آن پیوسته باشد.
همچنین دیسپنسرهای مورد استفاده در جایگاه‌های سوخت باید به دستگاه قطع کن خودکار که از پرشدن بیش از اندازه باک جلوگیری میکند، مجهز شوند. استفاده از این شیرها احتمال سر ریز شدن باک و ریختن سوخت بر بروی زمین که بسیار خطرناک بوده را کاهش می‌دهند.
نازل (Nozzle)
شیر قطع کن
روشهای گوناگونی برای طراحی شیر قطع کن اتوماتیک نازل (Nozzle) طراحی شده است. یکی از این روشها که در شکل زیر نشان داده شده است روش ونتوری است. در این روش یک شلنگ هوای کوچک در طول خرطومی نازل کشیده شده است. مکانیزم این شلنگ هوا که دهانه آن در انتهای لوله نازل قرار دارد به صورت تنفس است، به صورتی که تا جایی که هوا از داخل شلنگ عبور میکند، سوخت از نازل جریان مییابد. اما زمانی که سطح سوخت بالا آمده و وروی هوای این شلنگ را میبندد، مکانیزم قطع کن عمل کرده و خروجی شیر نازل را میبندد و تا زمانی که خروجی شلنگ باز نشود، مانع از تحویل سوخت توسط نازل میشود.
سوخت گیری صحیح
اگر دقت کرده باشید بلافاصله بعد از فشردن اهرم نازل، سوخت از نازل خارج میشود. در واقع شلنگ نازل (Nozzle) پمپ بنزین را نیز می‌توان به عنوان یک عضو دیسپنسر در نظر گرفت که مادامی که دیسپنسر در حالت روشن قرار دارد پر از سوخت است. با توجه به همین ویژگی سیستم سوخت رسانی است که می‌توانیم تناقضی که در بالا مطرح شد را توجیه کنیم.
سوختی که در ابتدای باز شدن نازل از نازل خارج میشود در واقع سوختی بوده است که سرویس قبلی در شلنگ نازل باقی مانده است. شما در هنگام فشردن اهرم نازل بلافاصله شاهد خروج سوخت از نازل هستید. استفاده مشتری قبلی در شلنگ باقی مانده بوده است و هزینه اش توسط او پرداخت شده است و در انتهای فرآیند سوختگیری شما نیز مقداری سوخت در شلنگ نازل باقی می‌ماند. بنابراین شما دقیقا هزینه سوخت دریافتی را پرداخت خواهید کرد.
سوختی که در ابتدای باز شدن از نازل خارج میشود در واقع سوختی بوده است که سرویس قبلی در شلنگ نازل باقی مانده است. شما در هنگام فشردن اهرم نازل بلافاصله شاهد خروج سوخت از نازل هستید. استفاده مشتری قبلی در شلنگ باقی مانده بوده است و هزینه اش توسط او پرداخت شده است و در انتهای فرآیند سوختگیری شما نیز مقداری سوخت در شلنگ نازل باقی می‌ماند. بنابراین شما دقیقا هزینه سوخت دریافتی را پرداخت خواهید کرد.
البته باید به این نکته توجه داشت که حداقل در قسمتی از شلنگ نازل سوخت به صورت ثقلی حرکت میکند، بنابراین برای اینکه از پر بودن همیشگی شلنگ و سوختگیری صحیح اطمینان حاصل کنیم، نازل باید طوری طراحی شود که از خالی شدن شلنگ در زمانی که دیسپنسر خاموش است جلوگیری کند.
اگر از تخلیه شلنگ جلوگیری نشود یک مشتری با بودن مقداری سوخت در شلنگ، سوخت بیشتری نسبت به هزینه پرداختی دریافت میکند. مشتری بعدی به علت عبور مقداری هوا به جای سوخت از پیمانه گر، سوخت کمتری نسبت به هزینه پرداختی دریافت میکند. تجهیزی که در نازل قرار داده میشود تا از این اتفاق جلوگیری را antidrain می‌نامند. این قسمت به صورت اتوماتیک عمل کرده و تا زمانی که سوخت توسط پمپ فشرده نشود اجازه عبور آن را نمی‌دهد.
نازل‌های جدید همین فرآیند را با بسته نگه داشتن poppet اصلی تا رسیدن سوخت پمپ شده انجام می‌دهند. شیرهای کنترلی و تنظیم فشار تا زمانی که دیسپنسر در حالت روشن است فشار مسیر تحویل سوخت را ثابت نگه می‌دارند. بعد از خاموش شدن دیسپنسر فشار سیستم بلافاصله افت میکند، این افت فشار باعث فعال شدن سیستم antidrain میشود و از تحویل یا تخلیه سوخت از نازل جلوگیری به عمل می‌آید.
